Bé
Khoai Mì
Tác giả: Nguyễn
Thị Hữu Duyên.
Căn nhà của
cặp vợ chồng người Mỹ trắng
đối diện nhà Hà vừa đăng bảng bán
được ba tuần thì đã có người mua. Gia
đình chủ mới dọn đến mấy hôm rồi,
sự có mặt của họ làm xáo trộn đời
sống đang an bình của Hà. Vẫn biết quả đất tròn nhưng
chẳng lẽ nó nhỏ như vậy sao?
Hôm qua đi làm
về Hà nghe Hợp bảo gia đình mới bên kia chỉ có ba người, một
người đàn ông ngồi xe lăn chắc cũng trên
sáu mươi tuổi, một phụ nữ còn trẻ, xinh
đẹp khoảng ngoài ba mươi và một bé gái
độ ba bốn tuổi.
Hà nhìn chồng
nhíu mày:" Vậy họ là cha con ông cháu hay chồng già
vợ trẻ, con mọn?"
"Làm sao
biết được, hômnào mình sang thăm rồi sẽ
biết."
Hợp lắc
đầu, vô tư. Đàn ông là thế
nhưng đàn bà lại khác, với bản tính tò mò sẵn
có của phụ nữ, Hà vừa nấu ăn vừa phóng
mắt sang nhà hàng xóm. Qua màn cửa sổ nơi phòng khách Hà
loáng thoáng thấy bóng người đàn ông trung niên đang
ngồi trên xe lăn chơi đùa
với bé gái kháu khỉnh. Cả người đàn ông và
cháu bé đều trông rất quen nhưng Hà không thể
nhớ nỗi là ai.
Sáng nay khi ra xe Hà thấy sânnhà bên ấy ướt
nước có lẽ họ rửa sân và tưới cây
cảnh vì đã mấy tháng nay ông bà già Mỹ ấy về
ở với con nên nhà này không ai chăm sóc... Người
phụ nữ duy nhất bên ấy trẻ trung cao ráo xinh
đẹp đang dọn dẹp ngoài gara không thấy rõ
mặt nhưng hình như rất quen, dáng dấp này Hà
đã gặp đâu đó và bao giờ mà không thể nào
nhớ nỗi. Ai nhỉ? Hà chịu thôi, không tài nào nhớ được,
có lẽ người giống người.
Trong bửa
ăn chiều, Hợp bảo ngày mai thứ bảy, là ngày
nghĩ, em thu xếp sắm chút quà rồi hai vợ
chồng qua chào láng giềng vì "nhứt cận lân nhì
cận thân," anh sẽ đi mua một con búp bê làm quà cho
bé gái, Hà đồng ý và phụ họa "Dạ, bà con xa
chẳng qua láng giềng gần mà anh" Đồng
hồ trên tường chỉ 11 giờ đêm vậy mà Hà
cứ chong mắt hết nhìn lên trần nhà lại xoay qua
khung cửa sổ suy nghĩ lung tung không thể nào ngủ
được. Dáng dấp người
đàn ông này gợi nhớ một người, có thể
nào là anh ấy sao? Còn đứa bé thì trông giống…à,
chị à khẽ trong cổ họng, cái não đã chịu
mở ra rồi.
Hà ngồi
phắt dậy, rón rén rời khỏi giường
bước nhẹ bước ra bàn rót ly nước
lọc uống cạn một hơi, tỉnh người,câu hỏi quay quắt trong đầu:
giống bé Khoai Mì quá, chẳng lẽ đó là anh Phúc cha
của bé Khoai Mì còn cháu gái là con của Khoai Mì? Chẳng
lẽ người con gái mình nhìn chưa rõ mặt ngoài gara
là bé Khoai Mì? Đúng rồi, cô ấy có vóc dáng
giốnghệt mẹ nên Hà nhìn thấy quen vì mẹ Khoai Mì
gần gũi với Hà năm sáu tháng nên Hà nhớ rất
rõ.. Còn chồng Khoai Mì
đâu sao không thấy? Trước
giờ họ ở đâu?
Bao nhiêu câu hỏi xoay quanh nhà hàng xóm ấy
nhảy múa trong trí Hà. Chị chép miệng đứng
lên "Đợi ngàymai sẽ rõ," rồi êm êm trở
lại giường, nhè nhẹ nằm xuống bên
chồng.
Đã quyết định thế nhưng sao
vẫn không khép mắt được, người mới
cảnh xưa bỗng chốc hiện về như
muốn chia sẻ cùng bóng đêm nỗi dậy sóng trong tâm
hồn chị.
Hà làm sao quên được hình ảnh
người đàn ông của mối tình đầu
đời, nếu thật sự là anh ấy thì sao
nhỉ? Vui haybuồn? Đã không thành vợ thành chồng thì biết
được tin tức nhau sống gần nhau chắclà
sẽ vui.
Hà nhẩm tính, đã hơn ba mươi năm
rồi còn có thể nhận ra nhau không? Lại nhớ đến bài
thơ Tình già của Phan Khôi mà bây giờ thấy giống
tâm trạng của mình, "Hai mươi bốn năm
xưa (còn mình thì khoảng 34 năm rồi, Một đêm
vừa gió lại vừa mưa (Mình và anh Phúc chia tay nhau vào
đêm hè) Bên ngọn đèn mờ trong gian nhà nhỏ.
Đôi mái đầu xanh kề nhau than thở…"
Hà khẽ thở dài nhớ lại thời gian
ấy.
***
Đó là năm
1976 Hà tốt nghiệp lớp 12 trong thời điểm
đổi thay của đất nước, sau đó
về nhà nấu cơm chờ đợi kiếm việc
làm thích hợp để giúp gia đình vì ba đã đi
cải tạo. Đầu năm 1977 Hà ghi danh học khoá
sư phạm cấp tốc sáu tháng do Sở giáo dục
đào tạo. Khi tốt nghiệp Hà và khoảng hai
mươi anh chị, bạn, được
"Đảng và nhà nước phân công" về công tác
ở vùng kinh tế mới xã Lộc Ninh huyện
Dương Minh Châu,tỉnh Tây Ninh.
Vùng đất
này được chính quyền khai phá "cơ
bản," có nghiã là những cây cổ thụ to thì
được đội"cưa xẻ" của
phòng Kiểm Lâm đốn hạ hết chở đi
cưa xẻ, lấy gỗ bán lại cho công trường
xây dựng hoặc các cơ quan có nhu cầu xây dựng. Dân
từ thành phố lên vùng kinh tế mới sẽ
được cấp đất và cho sáu tháng nhu yếu
phẩm để sống khai phá tiếp phần
đất được phân cho mình ít nhiều tuỳ theo số lượng nhân khẩu; rồi
tiếp tục khai phá cho trở thành đất sản
xuất. Những phần đất ấy đa số còn
nhữngcây con thì dân dùng búa, rìu, hoặc cưa tam giác tự
hạ xuống làm củi để nấu nướng
hoặc bán cho những chuyến xe đò
chở về tỉnh, lấy tiền mua thêm gạo,
nước tương, nước mắm, mì gói, khô
mắm mà ăn. Đất thì dùng cuốc, xẻng
để cày xới mà"tăng gia sản xuất,
trồng trọt chăn nuôi" cho đúng đường
lối và chính sách Đảng là "nhà nhà có đất,
người người có đất," ai cũng
tự làm chủ lấy đất của mình, thật lý
tưởng (?)
Có gia đình thì
sẽ có trẻ em,có trẻ em thì phải có trường
học thế là từng "Đoàn giáo viên xung phong"
được đào tạo cấp tốc, sáu tháng, ba
tháng tuỳ theo từng địa phương. Đoàn giáo
viên xung phong này sẽ phải đi khai phá đất,
mở trường học và kiến học sinh vô
để cho có học sinh mà dạy, nếu không thì bị
"mất dạy," màkhi bị mất dạy thì
sẽ bị kiểm điểm, bị phê bình, bị ghi
vô lý lịch "Không thực hiện tốt công tác
được giao."
Đoàn của Hà
có tám thầy, bảy cô; các Thầy "quan hệ kết
nối" với bộ đội và uỷ ban xã
để vận động xây cất trường và nhà
tập thể cho giáo viên, kế hoạch sau ba tháng phải
xong để khai giảng năm học mới vào
đầu tháng chín.
Thế là đoàn
giáo viên chia nhau mỗi người một việc, các cô
đạp xe đi vòng vòng khắp nhà dân
để lấy danh sách trẻ trong độ tuổi
đi học mời gọi đến trường. Các
thầy ráo riết cất trường,vách
đất, lợp tranh, ghế học trò làm bằng
những cây rừng có thân tròn nhẵn đường kính
cở cổ tay em bé. Khoảng năm hay sáu cây ghép lại
thành một băng cho ngồi vừa cái mông đóng lên cái
giá gỗ có chân chôn xuống nền, mỗi băng bề
ngang khoảng bốn tấc, bề dài khoảng hai mét
ngồi được năm em (ngồi riết chai
đít hết.) Bàn viết thì cũng làm theo cách ấy,
nhưng trên mặt bàn có phủ tấm ván cho bằng
phẳng dễ viết, những miếng ván này đưa
thẳng từ xưởng cưa về nên còn sần sùi,
sợ các em bị dằm sóc vào tay nên các cô phải dùng
tiền túi mua giấy nhám về chà cho mòn những cái
dằm lớn, dằm nhỏ để an toàn cho các
em.
Nhà tập thể giáo viên cũng cất xong
nhưng các cô giáo không dám ở vì thiếu thốn
đủ thứ.
Không giường mà chỉ ngủ võng,
mỗi người được cấp cho cái võng nylon
hai lớp, cột vào hai đầu cây cột nhà rồi
chui vào giữa nằm, giản đơn tiện lợi
khỏi giăng mùng. Muỗi chích nát lưng,
khi trời nóng thì trùm một lúc mồ hôi đổ hầm
hập, do đó chỉ có các thầy ở còn các cô
giáo được gửi trọ nhà dân xung quanh
trường.
Hà và hai chị
bạn được giới thiệu ở trọ nhà bác
Sáu bán nước giải khát cách trường khoảng
năm trăm mét. Bêncạnh nhà bác Sáu là nhà
vợ chồng anh chị Phúc dân ở Bùi Môn, gia đình anh
có máy dệt vải. Anh cưới
chị vào tháng 10 năm 1974, chị về làm vợ, làm dâu
chưa được bao lâu thì đến ngày mất
nước. Gia đình anh có tên trong danh sách"Tư
sản mại bản" bị tịch thu hết máy móc
và căn nhà ở Bùi Môn; còn căn nhà và mảnh vườn
nhỏ ở Củ Chi gia đình dời về đó,
vợ anh phải mua gánh bán bưng để lo cho gia
đình. Mỗi sáng chị đón xe lam
đi đến chợ Cầu muối ở Sàigòn mua
mấy bao khoai lang về rửa từng củ khoai,
nấu từng nồi khoai rồi chở từng thúng khoai
trên baga xe đạp ra chợ chiều gần nhà bán
kiếm từng đồng lời nuôi gia đình. Anh Phúc là sinh viên năm thứ hai trường
kỹ thuật Phú Thọ nên biế chút đỉnh về
máy móc. Anh che tấm bạt, treo lên hàng
rào cái bảng "Bơm vá xe đạp."
Năm 1976, trong
đợt đổi tiền lần thứ nhất
"năm trăm chỉ đổi lấy có một
đồng," ba anh đã uất ức đến
đứng tim mà chết.
Mấy tháng sau
mẹ anh vì quâ buồn lo sầu khổ nên cơn đau bao
tử bộc phát nặng phải đưa đi cấp
cứu ở bệnh viện. Mỗi ngày được
phát cho ba chục viên thuốc xuyên tâm liên uống làm ba
lần,thời đó bệnh viện
không có thuốc, bệnh gì cũng thấy bác sĩ cho
uống cùng thứ thuốc ấy. Tim, gan,
phèo phổi gì cũng dùng xuyên tâm liên để trị.
Uống được mươi ngày, bệnh càng nặng
cho đến một đêm bà lặng lẽ về với
ông không một tiếng rên than, chỉ thấy bờ môi bà
rướm máu có lẽ bà đã cắn chặt để
nén cơn đau đớn.Bác sĩ ghi vào hồ sơ
bệnh án "Bệnh nhân chết vì
bị ung thư bao tử".
Anh Phúc cố
nuốt nước mắt ngược
vào lòng, bán phần đất bên cạnh nhà lo cho mẹ
mồ yên, mả đẹp. Thời gian ấy chị
vừa có thai hai tháng, vì hôi cơm tanh cá, không ăn uống
được nên chị ốm yếu, xanh xao, gầy
rọc hẳn, anh không cho chị bán buôn nữa vì sợ
ảnh hưởng cái thai.
- Số tiền
bán đất còn lại mòn dần vì anh sửa xe cũng không đủ sống, anh quyết
định bán luôn căn nhà"đăng ký" đi kinh
tế mới lập nghiệp. Anh thầm tính, với
số tiền ấy sẽ đủ nuôi vợ con
khoảng ba năm, còn anh thì sẽ sống với số
lương thực của nhà nước cấp và cố
gắng lao động để trồng trọt chăn
nuôi ba năm sau con lớn, vợ khoẻ và cùng anh nuôi gà
vịt bán cũng có được cuộc sống ổn
định. Thôi thì, phải biết theo
thời thế mà sống vả lại anh cũng muốn
giống như nhà thơ nào đó "Ta dại ta tìm
nơi vắng vẻ, người khôn người
đến chốn lao xao."(*)
Thời thế
này thì đành phải thế, anh chưa từng biết cái
khổ cực của lao động tay
chân như thế nào, chưa từng cày sâu cuốc bẩm
ra sao nên anh tưởng mọi việc sẽ như mình
tính. Rõ là"chưa thấy quan tài chưa
đổ lệ," sau này anh tâm sự với Hà như
vậy.
Đa số dân
lên vùng Kinh tế mới đều được nhà
nước khuyến khích trồng cây mì vì cây khoai mì không
bỏ thứ gì, củ mì dùng để ăn, làm bột,
xác mì nuôi heo, thân cây và vỏ củ mì cho bò ăn hoặc
phơi khô làm củi, lá già cho bò ăn, đọt mì non
luộc lên chấm muối dành cho người ăn
cũng qua bữa. Anh Phúc làm đổi công
với bác Sáu đã trồng được mấy công mì và
vẫn còn đang tiếp tục khai phá đất
để trồng thêm.
Một hôm
chị bị thai hành mệt và khó
thở anh vội vàng đưa chị đi trạm xá khám
thai quên khoá cái tủ sắt duy nhất anh mang từ Sàigòn
lên nên kẻ gian lẻn vào lấy hết số tiền và
vàng của anh chị. Từ đó hai vợ chồng
thường xuyên ăn cơm độn khoai mì như bao
nhiêu ngườikhác, chỉ thương cho chị đang
mang thai gần ngày sinh nở.
Khi Hà và hai
bạn đến ở nhà bác Sáu, bọn Hà và bác Sáu
thường chia xẻ lon gạo, tô canh tép hay chén cá kho cho
chị, để chị có thêm phần dinh dưỡng
nuôi thai nhi trong bụng. Họ thân nhau như ruột
thịt, mọi người giúp anh chị sắm quần
áo, khăn tã cho bé, nôn nao mong sớm được thấy
mặt bé ra đời.
Ngày 25 tháng 12
năm 1977,giai đoạn khổ
nhất từ sau 30-4 -1975, chị chuyển bụng hạ
sinh một bé gái đẹp như thiên thần. Vì ăn uống thiếu thốn nên chị
kiệt sức nhiều trong hậu sản; hai tháng sau
chị bị ngộ độc khoai mì và ra đi vĩnh
viễn.
Chỉ có hai
năm mà đội lên đầu ba vành tang trắng,
tưởng chừng anh Phúc không còn nước mắt
để khóc nữa. Nỗiđau như chai
lì vô cảm, không ai thấy anh nhỏ một giọt
lệ nào khi đưa tang vợ; anh chỉ rơi
nước mắt khi ôm con thơ vào lòng âm thầm ngồi
trước bàn thờ mỗi đêm.
Nhớ vợ,
thương con anh cô đơn với thân gà trống nuôi
con và gọi bé là: Khoai Mì, hỏi vì sao anh lại gọi bé
tên ấy và anh có định làm khai sinh với tên khác cho bé không?
Mắt anh ửng đỏ, giọng trầm buồn:
"Tôi muốn qua cái tên đó nhắc nhớ cái chết
của vợ tôi, vàcũng để cho tôi đừng quên
bổn phận mình với đất nước với
đồng loại đang trongcảnh đói nghèo, bi
đát tột cùng này."
Hà và hai
người bạn trọ chung nhà bàn
với bác Sáu mang bé về chăm sóc cho anh được
rảnh tay lo kiếm tiền nuôi con. Anh Phúc lúc đầu
còn ngần ngại chưa đồng ý, anh lắc
đầu nguầy nguậy, bác Sáu kiên nhẫn giải
thích: "Anh à, được các cô giáo thương cháu giúp
nhưvậy là quý quá. Anh cần phải lo đi làm thêm
kiếm tiền mua sữa cho cháu; sống nơi rừng
thiêng nước độc này cháu còn bé dễ bệnh
tật, anh phải có chút tiền mà đưa cháu đi bác
sĩ hoặc lo thuốc thang khi cần. Vả lại anh
là đàn ông đâu biết cách chăm sóc trẻ con như
chúng tôi."
Nghe có lý và
cũng nể bác Sáu nên anh thuận tình, vả lại hai nhà
sát cạnh nhau chứ có xa xôi cách trở gì đâu.Từ
đó bé Khoai Mì là con chung của mọi
người, bé kêu ba cô giáo bằng mẹ khi bắt
đầu bi bô tập nói.
Dường
như biết thân phận mình bé Khoai Mì rất dễ:
dễ ăn, dễ ngủ, dễ tắm, dễ nuôi,
dễ mọi thứ và đặc biệt là rất khoẻ
mạnh. Không đủ tiền mua sữa hộp nên bé
phải bú "độn" với nước cơm pha đường thùng mà không bị đau
bụng hay tiêu chảy. Thật ngán ngẩm cái giai
đoạn lầm than ấy, "lao động là vinh
quang" nên người lớn ăn
cơm độn khoai, bé bú độn nước cơm
thay sữa mà không ai dám hé môi than phiền lời nào. Cứ
mỗi tối anh nhận Khoai Mì về ngủ với con.
Một năm qua
mau, nhìn bé chập chững bước những bước
đầu đời lòng anh cũng nguôi ngoai nỗi
thương nhớ vợ hiền.
Tình cảm
thật khó nói, nó đến bất ngờ chỉ với
một chữ "yêu", nó trêu ghẹo, nó gây thờ
thẩn, nó tạo nhớ nhung nhưng không thể
định nghĩa được nó. Ai
đó đã viết "Làm sao cắt nghĩa
được tình yêu, Có nghĩa gì đâu một buổi
chiều. Nó chiếm hồn ta bằng
nắng nhạt, bằng mây nhè nhẹ gió hiu hiu" Cũng
thể ấy, Hà thương con rồi yêu cha từ lúc nào
không biết; anh Phúc cũng đã nhìn Hà bằng ánh mắt
âu yếm tự bao giờ không hay.
Tình cảm
giữa hai người nảy sinh qua cây cầu nối là
bé Khoai Mì. Hè năm 1979, Phúc theo Hà về
thăm gia đình cô và nhân dịp này anh ngỏ lời xin
được tổ chức "Lễ tuyên bố"
với Hà.
Nhưng Mẹ
không tán thành mối tình này vì cho rằng Hà là con gái mới
lớn lại đi lấy một người hơn
đến bảy tuổi, đã có một đời
vợ, có con riêng cộng thêm cái nghèo. Mẹ giọt vắn
giọt dài tỉ tê:
"Gia đình
mình đã quá khổ, mẹ mong con có tấm chồng kha khá
cho đở cực tấm thân, lại giúp được
cho các em phần nào."
Hà nao lòng trước những giọt
nước mắt của mẹ, cô như đứng
trước ngã ba đường, còn năm đứa em
thơ dại và phải lo thăm nuôi ba trong trại
cải tạo mỗi quý.
Tuy mối tình đầu đời có tạo
cho Hà nhiều cung bậc cảm xúc nhưng cô là
người sống với lý trí nhiều hơn. Do đó suy tới nghĩ lui
nhiều đêm trằn trọc cô quyết định
nếu không thành vợ thành chồng với anh Phúc, Hà
nguyện sống độc thân trọn đời
để cùng mẹ lo cho giađình.
Tình yêu mới
nẩy mầm như cây non hé nụ, không thể phát
triển thêm vì bị tình cảm và bổn phận
đối với gia đình đè nặng như cây
lớn đè cây bé. Hôm nói cho anh biết mẹ không chấp
nhận việc hai người thành thân, Hà gục
đầu vào vai anh nức nở: "Nếu không thành vợ
anh thì em sẽ ở góa trọn đời. Em quyết
định rồi, em ở vậy lo cho mẹ và các em, em
hứa sẽ cùng anh lo cho bé Khoai Mì đến lớn
nếu anh không bước thêm bước nữa."
Từ sau đêm
ấy, Hà rũ rượi nhưcon chim
bị thương. Mỗi lần ôm Khoai Mì vào lòng, trái tim Hà
thắt từng cơn,thầm nhủ
"Chờ thời gian sẽ năn nỉ mẹ thêm."
Anh Phúc cũng lảng tránh không dám gặp Hà
thường, nỗi buồn và sự cơ cực
khiến anh già trước tuổi.
Bé Khoai Mì càng
lớn càng giống mẹ như đúc, gương
mặt trắng hồng giữa nắng trưa hè đôi má
như hai qủa lựu rám nắng, cặp mắt to,
đen bóng tợ hai hạt nhản lúc nào cũng sáng
rực lung linh như hai vì sao đang nhấp nháy. Mỗi
khi nghe gọi đến tên, bé cười nhoẻn đôi
môi đỏ mộng trên chiếc miệng nhỏ xíu trông
xinh xắn vô cùng, Hà và mọi người vẫn
thương yêu lo lắng cho bé.
Đầu xuân
1980, anh Phúc xin phép đưa bé về Sàigòn để
thăm bà nội của anh. Đêm ấy, sau khi Khoai Mì
ngủ, Hà phụ sắp soạn quần áo của bé
để anh mang theo, Hà nhìn anh qua ánh
đèn dầu leo lét:
"Anh định đi mấy ngày để
em biết mà soạn đồ cho Khoai Mì?"
Anh kéo Hà ngồi
xuống bên cạnh, nâng cằm người yêu lên nhìn sâu
vào đáy mắt luôn u buồn của Hà, nén xúc động
anh thì thầm vừa đủ Hà nghe:
"Hà nè, anh ra đi lần này không biết bao
giờ trở lại. Bà nội gom góp được số vàng cho anh
và chú Út đi vượt biên, mang cả bé Khoai Mì theo. Xin lỗi em, anh phải ra đi chưa
biết thếnào, sống chết ra sao, anh xin tạ
lỗi vì đã không thể mang em theo
được cho đến tận cùng trời cuối
đất như lòng hằng ao ước. Nếu
anh còn sống, quả đất còn tròn và mình còn có cơ
duyên gặp lại nhau mà em vẫn độc thân anh sẽ
xin lấy em làmvợ." Anh nói một lèo như
thể sợ bị ai ngăn lại, Hà chới với
như vừa bị tung lên khoảng
không.
Chóang váng, mụ
mẫm, ánh mắt đã buồn càng thêm u uất nhìn
chằm chằm anh khiến anh phải quay đi lãng tránh,ôi ánh mắt này có lẽ sẽ theo anh
suốt đời.
Hà cắn chặt môi, cố nén nỗi đau vào
lồng ngực.
Giọng anh như gió thoảng bên tai, đứt quãng
"Anh xinlỗi,.... cho anh xin lỗi em
ngàn lần... Anh thề yêu em đến
trọn kiếp này. Hãyquên anh đi em, rồi thời
gian…" Anh định nói thời gian sẽ là liều
thuốcmầu nhiệm giúp em quên anh, nhưng Hà đã
vuột khỏi tay anh bỏ chạy
về nhà.
Vậy đó,
tình yêu của Hà và anh Phúc chấm dứt kể từ
đêm chia tay ấy.. Thế rồi,
một tháng, hai tháng… một năm trôi qua không có tin tức
gì cha con Khoai Mì. Để chạy trốn
kỷ niệm Hà xin nghỉ dạy, chuyển qua công
việc thuyết minh phim cho đội chiếu phim
tỉnh đoàn và về ởvới gia đình.
Vì nhớ bé Khoai
Mì và vẫn không có ý định lập gia đình nên Hà
đã quyết định mang về một bé gái bị
bỏ rơi giữa chợ để nuôi làm con. Hà nghĩ
rằng sẽ không bao giờ có người đàn ông nào
khiến tim Hà rung động như anh
Phúc. Ban đêm Hà đi thuyết minh phim, ban ngày mua bán
những mặt hàng nhu yếu phẩm kiếm thêm thu nhập. Khi con gái nuôi được
năm tuổi Hà gặp Hợp, rồi những buổi
hẹn hò, những lần họp bạn bình thơ,
những chuyến công tác thuỷ lợi chung
làm sâu đậm thêm tình cảm giữa hai người.
Thấy Hợp
có nhiều đức tính giống anh Phúc trái tim
Hà lại rung động bởi sợi tơ tình
được nối lại với nhịp yêu. Hà kết
hôn với Hợp mang theo con gái nuôi về Sàigòn sống
với gia đình chồng cho đến khi sinh
được con trai mười tháng thì cả gia đình
chồng đậu phỏngvấn đi Mỹ theo diện
H.O. Hợp cũng có tên trong danh sách xin đi Mỹ
trước khi gặp Hà bảy năm.
Ngày chia tay
chồng, Hà quayvào phòng ngồi bó gối nhìn con, đắng
lòng nhớ lại lần chia tay với anh Phúc,tuy có khác nhau
nhiều nhưng vẫn là hai chữ "chia tay."
Với Phúc là chia tay một mối tình vô
vọng, không mong gì có dịp đoàn tụ với nhau.
Với chồng là sự chia tay trong hy
vọng đoàn tụ nơi một xứ sở mới
tốt đẹp hơn; lần chia tay này Hà đã là gái
một con trông mòn con mắt với nhiều cám dỗ cho
cả hai.
Thời gian qua nhanh, rồi cũng đến
ngày Hà được chồng bảo lãnh qua Mỹ với
hai con. Gia
đình hạnh phúc, con cái thành nhân, con gái đi dạy
học, con trai đang học trường Y, vợ
chồng Hà vẫn còn đi làm. Bây giờ không ngờ
gặp lại anh Phúc và bé Khoai Mì nơi đây. Tại sao
anh phải ngồi xe lăn? Anh bị tai biến chăng? Bao lâu
rồi? Lâu nay anh vẫn sống
độcthân?
Cố nhắm
mắt nhưng cái đầu lì lợm vẫn mở, Hà
nhìn lên đồng hồ, đã ba giờ sáng. Hà cố
dỗ giấc ngủ với dự địnhngày mai
sẽ làm ổ bánh khoai mì nướng (món bánh anh Phúc thích
nhất) mang sang tặng nhà "hàng xóm."
***
Tám giờ sáng, Hà
ra sân tưới cây chị cố ý đưa mắt sang
nhà đối diện vì Hà muốn biết chính xác có
phải là cha con bé Khoai Mì không? Cửa vẫn đóng im
ỉm, chắc họ còn ngủ nhưng không thấy xe đậu ngoài sân, có lẽ cô ấy
đậu trong gara. Hà thất vọng vào nhà
chuẩn bị cơm trưa và làm bánh như đã
định.
Từ cửa
sổ nhà bếp Hà nhìn qua nhà
đối diện rất rõ, chị vừa nấu
nướng vừa để ý chờ bên kia mở
cửa. Khoảng chín giờ ba mươi, họ về
đến, à, họ đi chợ sớm Hà hồi hộp
bước ra sân vườn đứng bên cây ổi sum suê
vờ tìm ổi nhưng thực ra ánh mắt lọt qua khe
lá chăm chú quan sát những người từ xe xuống.
Kia rồi,
người phụ nữ rời tay lái
xuống mở cốp xe lấy chiếc xe lăn
đẩy lại phía cửa bên kia, đỡ người
đàn ông ngồi vào xe. Hà đưa tay
chặn ngực, tim đập thình thịch. Đúng
là anh Phúc và Khoai Mì rồi, cô ấy đẹp và giống
mẹ quá, giống từ gương mặt đến vóc
dáng, cả tướng đi cũng giống. Anh Phúc trông dày dạn hơn nhưng không thể
nào Hà nhầm lẫn cái gương mặt chữ
điền với hàm râu quai nón ấy. Hà ngồi
bệt xuống khoảng đất có bụi hồng nhung
um tùm mắt dõi theo cha con họ trong
hồi hộp và xúc động. Hà quệt vội hai
giọt lệ nóng vừa lăn dài. Khoai
Mì tiếp tục đỡ con gái xuống xe,cháu
khoảng ba, bốn tuổi giống y Khoai Mì lúc còn nhỏ.
Bé chạy đến đòi đẩy xe
cho ông, hạnh phúc hiện rõ trên gương mặt của
cha con ông cháu họ.
Hà đứng lên
môi hé một nét cười mãn nguyện chị lẩm
bẩm: "Thật quả đất vẫn tròn,"
chị đi vội vào nhà để chuẩn bị nướng
ổ bánh khoai mì. Vừa làm bếp chị
vừa nghĩ đến thái độ anhPhúc không biết
sẽ ra sao với cuộc hội ngộ bất ngờ
này, cả chồng chị nữa? Biết
tính chồng nhân hậu và rất cảm thông nên Hà mới
dám dành cho anh sự ngạc nhiên này. Chị
tủm tỉm một mình "Hợp ơi, anh luôn là
người chồng tốt và là ngườiyêu tuyệt
vời của em, anh Phúc chỉ là người của
dĩ vãng mà thôi, em biết anh hiểu lòng vợ anh mà."
Hà ngồi
trước gương nhìn kỹ từng nét trên mặt,
kẻ lợt lằn chì đen lên mi mắt trông có vẻ
buồn hơn, Hà nhớ anh Phúc thường bảo
"Đôi mắt em buồn thiu à"; dặm tí phấn
hồng, phớt nhẹ lớp son chị săm soi
từng nét thắc mắc "Không biết anh Phúc có
nhận ra mình không?" Thảo nào Phan Khôi
đã viết "…tình cờ đất khách gặp nhau,
Đôi mái đầu đều bạc. Nếu
không quen lung đố nhìn ra được, con mắt còn
có đuôi." Chị cố che lấp
mấy dấu chân chim nơi đuôi mắt bằng chút
phấn hoá trang.
Mười
một giờ trưa, đoán chừng gia đình hàng xóm
chuẩn bị bữa ăn đã xong vợ chồng Hà
sắp xếp qua thăm trước giờ ăn
"Để kịp tặng ổ bánh cho họ ăn
tráng miệng," Hà nói.. Chị
hồihộp tay xách ổ bánh thơm
lừng tay ôm con búp bê còn trong hộp, ông xã nhấn chuông.
Thiếu phụ ra mở cửa vừa thấy vợ
chồng Hà cô vui vẻ mời vô phòng khách,cô
xin lỗi vì mới về chưa ổn định nên
chưa qua chào gia đình Hà được. Lát sau cô
đẩy xe lăn cho bố ra chào khách,
anh Phúc vui vẻ bắt tay Hợp, hai người tự
giới thiệu với nhau.
Nãy giờ Hà cố ý kéo dài thời gian mở quà
cho cháu gái và quay lưng về phía anh Phúc để nén xúc
động. Khi chị quay
lại chào anh mặt đối mặt, anh sửng sốt
ấp úng:
"Xin lỗi… là Hà phảikhông?"
"Dạ là em đây,"giọng chị
lạc đi "Thật không ngờ gặp lại bố
con anh ở nơi này, em cứ ngỡ là mơ."
Niềm vui
vỡ oà, sóng mũi cay cay hai hàng nước mắt ứa
ra Hà quay sang chồng.
"Anh Đây là
anh Phúc và con gái là Khoai Mì mà em đã thường kể cho
anh nghe, anh nhớ không?"
Chồng Hà cũng bất ngờ như anhPhúc. Hai người
đàn ông nhìn nhau thoáng một nốt lặng, mỗi
người một suy nghĩ. Không
biết họ nghĩ gì nhưng chắc chắn là họ
tìm cách tránh sự khó xử cho cả hai, chắc chắn
họ không muốn Hà buồn. Khoai Mì đặt
vội khay nước lên bàn sà xuống cạnh Hà, ôm vai
chị lắc lắc gìọng gấp rút, vui mừng, phá
tan bầu không khí ngỡ ngàng của mọi người:
"Vậy cô là
cô Hà mà khi con còn bé cô đã nuôi con thay mẹ đây sao? Ôi, không ngờ con được gặp cô ở
đây, cô đẹp quá, ba con nhắc cô hoài và kể cho con
nghe về thời khốn khổ đó. Ngoài cô còn hai cô và bà Sáu cùng nuôi con nữa đúng
không cô?"
Vừa lau nứớc mắt vừa vuốt
tóc Khoai Mì, Hà chỉ biết gật đầu chứ không
thốt thành lời. Anh Phúc hít một hơi dài rồi thở ra nhè
nhẹ, hết nhìn chồng Hà rồi đến hai
người phụ nữ lắc đầu:
"Thôi, hai người đừng làm cho ông
trời đổ mưa nghen. Đàn ông chúng tôi sợ
nước mắt lắm đó, phải không anh?"
Anh Phúc khéo léo kéo chồng Hà vào cuộc, thế
là câu chuyện tự nhiên hơn sau phút giây ngỡ ngàng
của cuộc gặp gỡ bất ngờ này. Nhờ vậy, câu
chuyện dần tự nhiên, thoải mái.
Một bữa cơm trưa thân mật
được góp với món cá kho tiêu và canh mùng tơi
nấu tôm tươi của Hà mang qua. Hai người đàn ông vừa
trò chuyện vừa nhâm nhi vài chai bia, Hà
và Khoai Mì cũng cụng ly rượu đỏ mừng
ngày hội ngộ.
Anh Phúc cho biết lần đi vượt biên
đó trời thương nên một tuần họ
đến đảo, sáu tháng sau bác của anh Phúc ở Úc
bảo lãnh ba người qua đoàn tụ. Tại Úc anh đã
một thân nuôi Khoai Mì với đồngtiền trợ
cấp của chính phủ. Đến khi cháu
đủ tuổi đi học thì anh cũng đi làm và
vẫn sống cảnh gà trống nuôi con; anh thường
kể cho con nghe cuộc sống khốn khổ ở Việt
nam và lý do mẹ mất.
Anh thường
nhắc đến những ân nhân đã
giúp anh nuôi cháu và mối tình không thành của anh với cô Hà.
Anh làm phụ bếp cho nhà hàng ban ngày, buổi
tối ở nhà với con để nhắc nhở và giúp
con học hành, hai bố con anh là nguồn khích lệ
lẫn nhau. Anh Phúc chọn tên Mỹ cho
Khoai Mì là Kiera vì mái tóc đen nhánh giống mái tóc của
mẹ. Nhưng ở nhà anh vẫn
gọi là Khoai Mì. Khoai Mì là học sinh giỏi mỗi
năm, cô tốt nghiệp ngành nha khoa theo
mong ước của bố. Chồng cô là bác sĩ ở
Mỹ qua Úc thực tập để bảo vệ
luận án tiến sĩ, trong thời
gian đó họ gặp nhau.
Theo chồng
về Mỹ sống ở Ohio là một tiểu bang khá
lạnh, khi con gái được hai tuổi thì chồng Hà
vĩnh biệt vợ đẹp con thơ trong một tai nạn
giao thông. Hôm ấy anh con rể chở cha vợ đi
từ Michigan về Ohio, tuyết rơi dầy đặc
hạt tuyết to như những mảng bông của trái
gòn từ trên cây rơi xuống trắng cả bầu
trời và ngập cả đường, Đến
một cua quẹo gắt anh đã giảm tốc
độ nhưng vì không nhìn thấy rõ lằn ranh anh không
định vị được nên tay lái trượt qua
len đường bên kia. Xe ngược chiều cũng
không thắng kịp và tay lái bị
trượt theo tuyết, tai nạn xảy ra cả hai tài
xế đều tử vong. AnhPhúc bị chấn
thương hai chân bất tỉnh, sau tai
nạn hai chân anh liệt hẳn không còn cử động
được nữa từ đó anh Phúc phải di
chuyển trên xe lăn.
Anh lắc
đầu hướng ánh mắt thương cảm
về con và cháu: "Số phận nghiệt ngã cứ
đuổi theo Khoai Mì, thật tội
cho nó, mới chừng ấy tuổi đầu đã hai
lần chịu tang; mới hai tháng đã mang tang mẹ,
hơn nửa đời người lại đội
tang chồng. Nếu không có nghị lực chắc cháu
đã ngã qụy chứ không đứng nổi đến
ngày nay để lo cho bố, cho con"
Hà cố nuốt nhưng cổ họng
nghẹn lại không trôi được miếng cơm. Anh Phúc cho biết quyết
định chuyển về Cali sống là theo
ý của Khoai Mì, cô bảo Nam Cali thời tiết ôn hoà hai
chân bố sẽ không đau nhức thường xuyên
như ở xứ lạnh. Năm trước cô nộp
đơn xin việc ở các trung tâm nha khoa đến
năm nay mới có chỗ chấp nhận. Xin
được việc làm ở quận Cam, Khoai Mì bèn tìm
mua nhà và quyết định di chuyển ngay. Không
ngờ thượng đế nhân từ còn cho anh và Khoai Mì
có được niềm vui là tìm được căn nhà
vừa ý mà lại được gặp Hà sau mấy
mươi năm bặt vô âm tín.
Anh nhìn Hợp ánh
mắt xa xăm giọng bức xúc: "Cũng may là đi
được đến bến bờ tự do chứ
nếu còn kẹt lại ởViệt Nam ngày nay không biết
bố con tôi ra sao? Có thể cháu Khoai Mì đang mua gánh bán
bưng hay bán vé số dạo hoặc đi làm mướn
làm thuê..."
Hợp
đồng tình:
"Anh nói
đúng lắm, biết bao nhiêu đứa trẻ chứ
không riêng gì cháu khi qua được đất nước
tự do trở thành nhân tài. Nếu các cháu
ở lại Việt nam chắc chắn không
được đi học tới nơi tới chốn
thì nói gì đến chuyện phát triển tài năng cho
được."
Anh Phúc mời
mọi người nâng ly chúc mừng cho buổi hội
ngộ như huyền thoại này:
"Biết Hà có mái ấm gia đình, có
người chồng tốt và con cái đều thành nhân
lòng tôi vô cùng ấm áp và mừng vui. Từ nay tâm hồn
tôi sẽ nhẹ nhàng và không còn tiếc nuối gì nữa.
Ít nhiều gì Hà cũng là ân nhân của bố con tôi nên xin
phép anh Hợp cho Khoai Mì được cơ hội
đền ơn đáp nghiã mẹ nuôi của cháu."
Ông xã Hà mở
lời:
"Từ nay
sống cạnh nhau đây, anh cho phép chúng tôi xem gia đình
anh như người nhà, anh lớn tuổi hơn nên làm anh
của chúng tôi, còn cháu (anh quay sang Khoai Mì) hãy xem cô chú như
ba mẹ cháu vậy, cháu cứ gọi cô Hà là mẹ nếu
thích còn chú là ba, vì suýt chút nữa cô Hà cũng đã là mẹ
cháu rồi, đúng không?"
Hợp
cười giòn sau câu hỏi khiến mọi người
bật cười theo. Khoai Mì nhìn bố
dò ý, anh Phúc khoát tay với con:
"Còn không cám ơn ba mẹ đi, từ nay có
thêm người thương yêu con lo cho cháu ngoại và con
gái bố là bố mừng rồi đấy."
Hà mở vòng tay, Khoai Mì nhào vào hôn chị chùn chụt
giọng nhẹ như gió thoảng: "Từ nay con có
mẹ rồi. Mẹ ơi..."
Tiếng gọi thiêng liêng ấy khiến
mọi người đều xúc động. Hà đi cắt ổ bánh khoai mì
bưng đến bàn, anh Phúc chớp chớp mắt
cảm động vì không ngờ Hà còn nhớ đến
món bánh thuở cơ cực ấy, anh nhìn sang Khoai Mì, nhìn Hà
rồi lại nhìn ổ bánh, cả ba như nhập nhoè
trong mắt anh. Bưng điã bánh mời Hợp, Khoai Mì vòng
tay như trẻ con:
"Dạ, con
xin cám ơn ba Hợp cho con được làm con của ba
mẹ. Xin mời ba dùng bánh." Cô
cũng mời anh Phúc và Hà cùng thưởng thức món bánh
nướng mang tên cô do tay mẹ Hà làm.
Hà vuốt tóc Khoai Mì, lòng bồi hồi, lặng yên
để lắng nghe con tim đang
thổn thức với niềm hạnh phúc bất ngờ
vừa đến, chị vấn lòng: "Tôi đang mơ
hay tỉnh đây?"